سرقت از فروشگاهها یکی از چالشهای جدی برای صاحبان کسبوکار در سراسر جهان است. این موضوع نه تنها به ضررهای مالی مستقیم منجر میشود، بلکه میتواند به اعتبار و سودآوری کسبوکار نیز آسیب برساند. در این میان، استفاده از گیت فروشگاهی به عنوان یک راهکار مؤثر برای جلوگیری از سرقت و افزایش امنیت فروشگاهها مطرح شدهاند. در اینجا به بررسی جامع گیتهای فروشگاهی، تکنولوژی، کاربردها، انواع، نحوه نصب، نگهداری و سایر جنبههای مرتبط با این سیستمهای امنیتی میپردازیم.
گیت فروشگاهی چیست و چگونه کار میکند؟
گیت فروشگاهی یا سیستم EAS مخفف (Electronic Article Surveillance) یک سیستم امنیتی الکترونیکی است که برای جلوگیری از خروج غیرمجاز کالا از فروشگاهها و مراکز خرید استفاده میشود. این گیت ها در بازار مصرف ایران به نام های مختلفی همچون دزدگیر فروشگاهی، دزدگیر لباس، دزدگیر پوشاک و گیت لباس نیز معروف هستند. این سیستم از دو بخش اصلی تشکیل شده است:
- آنتنهای گیت: این آنتنها در ورودی و خروجی فروشگاه نصب میشوند و وظیفه ارسال و دریافت سیگنالهای الکترومغناطیسی یا رادیویی را بر عهده دارند.
- تگ یا لیبل: این قطعات کوچک بر روی کالاها نصب میشوند و حاوی یک مدار الکترونیکی یا ماده مغناطیسی هستند که با آنتنهای گیت هماهنگ است.
نحوه عملکرد گیت فروشگاهی به این صورت است که وقتی کالایی که دارای تگ یا لیبل فعال است از بین آنتنهای گیت عبور میکند، سیگنال ارسالی توسط آنتنها مختل شده و باعث ایجاد آلارم میشود. این آلارم به پرسنل فروشگاه هشدار میدهد که کالایی بدون پرداخت از فروشگاه خارج شده است.
انواع گیتهای فروشگاهی بر اساس تکنولوژیهای مورد استفاده
گیتهای فروشگاهی از تکنولوژیهای مختلفی برای شناسایی تگها و لیبلها استفاده میکنند که مهمترین آنها عبارتند از:
گیت فروشگاهی AM
گیت فروشگاهی AM با استفاده از تکنولوژی Acousto-Magnetic ساخته شده است. این تکنولوژی از فرکانس ۵۸ کیلوهرتز استفاده میکند و دقت و پایداری بالایی دارد. گیتهای AM معمولاً برای فروشگاههای بزرگ و پرتردد مناسب هستند.
گیت فروشگاهی RF
گیت فروشگاهی RF با استفاده از تکنولوژی Radio Frequency ساخته شده است. این تکنولوژی از امواج رادیویی با فرکانسهای مختلف (معمولاً ۸.۲ مگاهرتز) استفاده میکند و قیمت مناسبتری نسبت به تکنولوژی AM دارد. گیتهای RF برای فروشگاههای کوچک و متوسط مناسب هستند.
گیت فروشگاهی EM
گیت فروشگاهی EM با استفاده از تکنولوژی Electro-Magnetic ساخته شده است. این تکنولوژی از میدانهای الکترومغناطیسی با فرکانس پایین استفاده میکند و برای کتابخانهها و فروشگاههای لوازم فلزی همچون نقره فورشی و طلافروشی و بدلیجات مناسب است.
اجزای سیستم گیت فروشگاهی
علاوه بر آنتنهای گیت، تگ و لیبل، اجزای دیگری نیز در سیستم گیت فروشگاهی وجود دارند:
- جداکننده تگ: این دستگاه برای جدا کردن تگهای سخت از کالاها پس از پرداخت استفاده میشود. نام دیگر آن تگ باز کن مغناطیسی می باشد.
- خنثیکننده لیبل: این دستگاه برای غیرفعال کردن لیبلهای نرم پس از پرداخت استفاده میشود.
- شمارنده تردد: این دستگاه تعداد افرادی که از ورودی و خروجی فروشگاه عبور میکنند را شمارش میکند.
کاربردهای گیت فروشگاهی:
گیت ها به عنوان دزدگیر فروشگاهی در طیف گستردهای از کسبوکارها کاربرد دارند، از جمله:
- فروشگاههای پوشاک: برای جلوگیری از سرقت لباس، کیف و کفش.
- فروشگاههای لوازم آرایشی و بهداشتی: برای جلوگیری از سرقت لوازم آرایش، عطر و ادکلن.
- سوپرمارکتها و فروشگاههای مواد غذایی: برای جلوگیری از سرقت مواد غذایی و سایر محصولات.
- کتابخانهها: برای جلوگیری از خروج غیرمجاز کتابها و سایر منابع.
- فروشگاههای لوازم الکترونیکی: برای جلوگیری از سرقت تلفن همراه، تبلت و سایر دستگاهها.
جنس آنتنهای گیت فروشگاهی
آنتنهای گیت فروشگاهی معمولاً از جنسهای مختلفی ساخته میشن که هر کدوم ویژگیهای خاص خودشون رو دارن:
- پلکسی گلاس : این ماده نوعی پلاستیک شفاف و مقاومه که ظاهر زیبایی داره و به همین دلیل در ساخت آنتنهای گیت فروشگاهی خیلی استفاده میشه. آنتنهایی که از پلکسی گلاس ساخته شدن، معمولاً ظاهری مدرن و شیک دارن و میتونن با دکوراسیون فروشگاه هماهنگ بشن. بعضی از این آنتنها حتی دارای نورپردازی داخلی هم هستن که جلوهی بیشتری بهشون میده.
- پلاستیک ABS: این نوع پلاستیک هم مقاومت بالایی در برابر ضربه و خراشیدگی داره و به همین دلیل برای ساخت آنتنهای گیت فروشگاهی مناسبه. آنتنهایی که از ABS ساخته شدن، معمولاً قیمت مناسبتری نسبت به آنتنهای پلکسی گلاس دارن.
- فلز: در بعضی از آنتنها، از فلز هم برای افزایش استحکام و پایداری استفاده میشه. معمولاً در قسمتهای داخلی آنتن از فلز استفاده میشه تا از قطعات الکترونیکی داخلی محافظت کنه.
تگ و لیبل در سیستم گیت فروشگاهی چه نقشی دارند؟
تگ و لیبل در سیستم گیت فروشگاهی به عنوان قطعه ای سخت افزاری است که به کالا و محصول الصاق می شود. جدا کردن تگ ها و لیبل ها از روی کالاها پس از خرید مشتری با استفاده از وسیله مخصوص انجام می شود. از این رو تقریباً هر کالایی را میتوان با استفاده از گیت فروشگاهی کنترل کرد. تگها و لیبلها هم از مواد مختلفی ساخته میشن که بسته به نوع کالا و کاربردشون، جنس متفاوتی دارند. انواع تگ و لیبل مورد استفاده در سیستم دزدگیر فروشگاهی به شرح زیر است:
جنس تگها و لیبلها:
- تگهای سخت: این تگها معمولاً از پلاستیکهای مقاوم مانند ABS یا پلی کربنات ساخته میشوند. این مواد باعث میشود که تگ فروشگاهی دزدگیر در برابر ضربه و فشار مقاوم باشن و به راحتی خراب نشن. تگهای سخت معمولاً برای کالاهایی مثل لباس، کیف، کفش و لوازم الکترونیکی استفاده میشن.
- لیبلهای نرم: این لیبلها معمولاً از جنس کاغذ یا پلاستیک نازک ساخته میشن و یه لایه چسب دارن که به کالا چسبونده میشه. داخل این لیبلها یه مدار الکترونیکی یا یه قطعه مغناطیسی کوچیک قرار داره که توسط آنتنهای گیت شناسایی میشه. لیبلهای نرم معمولاً برای کالاهایی مثل کتاب، لوازم آرایشی و بهداشتی، مواد غذایی و سایر کالاهای بستهبندی شده استفاده میشن.
- تگهای مخصوص: برای بعضی از کالاها، تگهای مخصوصی طراحی شده که با شکل و جنس اون کالا سازگاره. مثلاً برای بطریهای نوشیدنی از تگهای بطری استفاده میشه که دور گردن بطری قرار میگیره. یا برای عینک از تگهای کوچیک و ظریفی استفاده میشه که به دستهی عینک وصل میشه.
مزایای استفاده از گیت فروشگاهی
گیت فروشگاهی به عنوان یک ابزار مؤثر در جلوگیری از سرقت و افزایش امنیت فروشگاهها شناخته میشوند. با انتخاب سیستم مناسب و نصب و نگهداری صحیح آن، میتوانید از کسبوکار خود در برابر ضررهای ناشی از سرقت محافظت کنید.
- کاهش سرقت و جلوگیری از خسارات احتمالی دزدی کالا
- ایجاد حس امنیت در مشتریان و پرسنل فروشگاه
- بهبود مدیریت موجودی کالا
- کاهش هزینههای بیمه ناشی از سرقت
نصب گیت فروشگاهی، پشتیبانی و نگهداری
نصب گیت فروشگاهی باید توسط تکنسینهای مجرب انجام شود تا از عملکرد صحیح سیستم اطمینان حاصل شود. پس از نصب، پشتیبانی و نگهداری منظم سیستم ضروری است تا از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری شود. برخی از نکات مهم در نگهداری گیت فروشگاهی عبارتند از:
- بررسی دورهای آنتنها و اتصالات
- تمیز کردن آنتنها و سایر قطعات
- بررسی عملکرد صحیح جداکنندهها و خنثیکنندهها
عوامل مؤثر در تعیین فاصله بین آنتنها
- نوع تکنولوژی گیت: تکنولوژیهای مختلف گیت فروشگاهی (AM، RF و EM) محدودههای پوشش متفاوتی دارند. به طور کلی، گیتهای AM معمولاً برد بیشتری نسبت به گیتهای RF دارند.
- نوع تگ یا لیبل: اندازه و جنس تگ یا لیبل نیز بر فاصله مؤثر بین آنتنها تأثیر میگذارد. تگهای بزرگتر معمولاً برد بیشتری دارند.
- میزان نویز محیط: وجود منابع نویز الکترومغناطیسی در محیط اطراف (مانند کابلهای برق فشار قوی، دستگاههای الکترونیکی و …) میتواند برد آنتنها را کاهش دهد و در نتیجه فاصله مناسب بین آنها را تحت تأثیر قرار دهد.
- عرض ورودی فروشگاه: عرض ورودی فروشگاه تعیین میکند که حداکثر فاصله بین آنتنها چقدر میتواند باشد.
فاصله استاندارد بین آنتن های گیت فروشگاهی
به طور کلی، فاصله استاندارد بین دو آنتن گیت فروشگاهی به شرح زیر است:
- گیتهای RF: معمولاً بین ۸۰ تا ۱۶۰ سانتیمتر و حداکثر تا ۱۸۰ سانتیمتر.
- گیتهای AM: معمولاً بین ۱.۵ تا ۲.۵ متر و حتی بیشتر در برخی موارد.
نکات مهم در مورد فاصله آنتن های دزدگیر فروشگاهی
- پوشش کامل ورودی: هدف اصلی از نصب دزدگیر فروشگاهی، پوشش کامل ورودی فروشگاه است. بنابراین، فاصله بین آنتنها باید به گونهای باشد که تمام عرض ورودی را پوشش دهد و هیچ نقطهای بدون پوشش باقی نماند.
- جلوگیری از تداخل: قرار دادن آنتنها در فاصله بسیار زیاد از هم میتواند باعث کاهش حساسیت سیستم و ایجاد نقاط کور شود. همچنین، قرار دادن آنها در فاصله بسیار کم از هم میتواند باعث تداخل سیگنالها و عملکرد نادرست سیستم شود.
- رعایت فاصله از موانع: باید از قرار دادن آنتنها در نزدیکی موانع فلزی بزرگ (مانند قفسههای فلزی، دربهای فلزی و …) خودداری کرد، زیرا این موانع میتوانند در عملکرد سیستم اختلال ایجاد کنند.
- مشاوره با متخصص: بهترین راه برای تعیین فاصله مناسب بین آنتنها، مشاوره با یک متخصص نصب گیت فروشگاهی است.
تأثیر فاصله نامناسب بر عملکرد سیستم:
فاصله نامناسب بین آنتنها میتواند منجر به مشکلات زیر شود:
- عدم تشخیص تگ یا لیبل: اگر فاصله بین آنتنها بیش از حد باشد، ممکن است سیستم نتواند تگ یا لیبل را تشخیص دهد و آلارم به صدا درنیاید.
- آلارمهای کاذب: اگر فاصله بین آنتنها خیلی کم باشد یا موانع فلزی در نزدیکی آنها وجود داشته باشد، ممکن است سیستم به طور اشتباه آلارم دهد.
- کاهش کارایی سیستم: فاصله نامناسب میتواند باعث کاهش کلی کارایی سیستم و افزایش احتمال سرقت شود.