در دنیای دائماً در حال تحول لجستیک، همگامی با آخرین فن آوری‌ها و روندها برای حفظ مزیت رقابتی بسیار مهم است. تجهیزات و امکانات لجستیک پیشرفته در بهینه سازی عملیات و بهبود کارایی در مدیریت انبار اهمیت فزاینده‌ای پیدا می‌کنند. با درک مزایا و چالش‌های استفاده از تجهیزات لجستیک پیشرفته و سیستمهای انبار، شرکت‌ها می‌توانند عملیات لجستیکی خود را افزایش دهند و در نهایت به موفقیت بلندمدت دست یابند. با این حال، درک و پیاده‌سازی این فناوری‌ها می‌تواند برای کسانی که با این رشته آشنایی ندارند، کاری دلهره‌آور باشد. در این مقاله سعی داریم که به بررسی آخرین پیشرفت‌ها در تجهیزات و امکانات لجستیک بپردازیم.
زنجیره تامین چیست؟
اولین گام برای شناخت بیشتر لجستیک، آشنایی با مفهوم زنجیره تامین است. Supply Chain یا زنجیره تامین؛ مجموعهای از مراکز و فعالیتها در راستای تامین یک محصول است. این پروسه شامل موارد بسیاری از جمله:
- کارخانه
- توزیع
- انبار
- تامین
- بازیافت
- و …
بوده و تمامی اجزای تامین محصول را شامل میشود. در این سیستم محصول نهایی به دست مشتری میرسد و در نهایت نیز ممکن است بازیافت شود.
این زنجیره بهدلیل گستردگی و دامنه تاثیرگذاری بالا بسیار حائز اهمیت است و کسبوکارها سعی در کنترل آن دارند. SCM یا مدیریت تامین؛ نام رویکردی است که برای افزایش بازدهی این زنجیره اتخاذ میشود.
زنجیره تامین و لجستیک چه ارتباطی با یکدیگر دارند؟
بخشی از زنجیره تامین لجستیک نام دارد. لجستیک بخشی از زنجیره است که هدفش جوابگویی به نیاز مشتریان نهایی است. این بخش بر فعالیتهای مختلفی استوار است. برنامهریزی، اجرا و کنترل بر عهده لجستیک است.
موضوعاتی که در لجستیک مطرح هستند
2 بخش اصلی میتوان برای لجستیک مشخص کرد. این 2 بخش عبارت‌اند از:
- جابجایی و حملونقل
- نگهداری و ذخیرهسازی (انبارش)
هر سازمانی باید به این 2 بخش توجه بیشتری داشته باشد. برای داشتن لجستیک پیشرفته باید از ابزارها و امکاناتی استفاده کرد که بتواند این 2 بخش را توسعه دهد.
در ادامه مقاله درباره توسعه بخش انبارش صحبت می‌کنیم. انتظار بر این است که در انبارش، ذخیرهسازی کالاهای مختلف به بهترین شکل انجام شود.
بنابراین سازمانها باید به این بخش نگاه ویژهای داشته باشند و برای کیفیت آن برنامهریزی کنند. افزایش بهرهوری در انبارش به بهرهوری بیشتر لجستیک منجر خواهد شد.
انبارداری به چه معناست؟
از زمانی که یک کالا دریافت میشود، تمامی مراحل نگهداری از آن تا زمان ارسال بهدست مشتری انبارداری نامیده خواهد شد.
این نگهداری باید با بالاترین استانداردها و همراه با رعایت اصول خاصی باشد که از پیش تعیین شده است. بههمین سبب در بحث مدیریت لجستیک در کنار حملونقل توجه زیادی نیز به انبارداری و موضوعات مربوط به آن خواهد شد.
در زنجیره تامین، انبارداری یک بخش میانی محسوب میشود. یعنی بخشی که بین تولید و توزیع قرار دارد. بروز خطا در این بخش تمامی بخشهای زنجیره را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
چه عواملی در انبارداری به‌روی لجستیک تاثیر میگذارند؟
عوامل زیادی هستند که در انبارداری باید مهم شمرده شوند. تحقیق در مورد این عوامل می تواند بر عملیات لجستیک در یک انبار تأثیر بگذارد. انبارداری نقشی محوری در فرآیند زنجیره تامین ایفا می کند و مکانی را برای ذخیره و توزیع کالا فراهم می کند. با این حال، کارایی و اثربخشی لجستیک در یک انبار به عوامل دیگری مانند حجم کالا، انبار مکانیزه و تجهیزات انبار نیز بستگی دارد. در ادامه به توضیح بیشتر این عوامل میپردازیم.
توجه به حجم کالا
هر سازمانی باید حجم کالای خود را بداند و مدیریت انبار را بر اساس آن انجام دهد. کالای یک سازمان، سرمایه آن محسوب میشود؛ پس تفاوتی نمیکند که این کالا از چه نوع و دستهای است.
زمانی که حجم کالای شما از حدی فراتر رود مسلما به سرمایه بیشتری نیز احتیاج پیدا خواهید کرد. این چیزی است که باید در محاسبات لجستیک پیشرفته لحاظ شود. موارد زیادی با این بخش مرتبط هستند که از جمله آنها میتوان به:
- خواب سرمایه
- فضای ذخیرهسازی
- میزان ضایعات و دور ریز
- نحوه مدیریت موجودیها
- و …
اشاره کرد. هر چقدر که شما کالای بیشتری در سازمان خود داشته باشید، به همان میزان نیز لجستیک اهمیت بیشتری پیدا خواهد کرد.
انبار مکانیزه
در انبارداری باید همواره سطح مکانیزاسیون انبار بررسی شود. به لحاظ لجستیکی این بخش تاثیر زیادی بر روی بهرهوری و عمکلرد خواهد گذاشت.
از آنجایی که ما در لجستیک پیشرفته بهدنبال بیشترین بهرهوری موجود هستیم باید مکانیزاسیون انبار را همواره جزو اهداف خود قرار دهیم و به مرور زمان سطح آن را بالا ببریم.
زمانی که سطح یک انبار مکانیزه ارتقا پیدا میکند ما سرعت بیشتری را شاهد خواهیم بود و در راستای آن میزان خطا نیز تا حد زیادی پایین خواهد آمد.
البته باید به این موضوع هم توجه کرد که مکانیزاسیون باید با توجه به حجم و نوع انبار انجام شود. یعنی هر انبار ظرفیت سطح خاصی از این موضوع را خواهد داشت.
تجهیزات انبار
انبارها به تجهیزات سختافزاری خاصی برای افزایش بهرهوری خود نیاز دارند. بهطور کلی میتوان این تجهیزات را به 4 دسته تقسیمبندی کرد:
- سیستم قفسه بندی صنعتی انبار
- سیستمهای جابجایی مواد و کالا (Material Handling)
- ماشینهای گذاشت و برداشت بار
- ظروف مورد استفاده
هر یک از آنها به تنهایی نمیتوانند منجر به لجستیک پیشرفته شوند. آنها باید در یک راستا و در موازای یکدیگر رشد کنند تا بهرهوری افزایش یابد.
جمعبندی
در نهایت، اهمیت امکانات و تجهیزات لجستیک پیشرفته را نمی توان نادیده گرفت، زیرا آنها نقش مهمی در بهینه سازی عملیات انبار و افزایش کارایی زنجیره تامین دارند. انبارهای مکانیزه، تجهیزات انبار مانند سیستم های قفسه بندی، ماشینهای گذاشت و برداشت و … از اجزای ضروری هر عملیات لجستیکی هستند که زیرساخت های لازم را برای نگهداری و حمل و نقل کالا فراهم می کنند. با ادامه تکامل لجستیک، شرکت ها باید روی تجهیزات و امکانات پیشرفته سرمایه‌گذاری کنند تا در بازار رقابت کنند. با درک آخرین روندها و فناوری‌ها در تجهیزات لجستیک، سازمانها می‌توانند دید زنجیره تامین خود را بهبود بخشند، هزینه‌ها را کاهش دهند و در نهایت سود نهایی خود را افزایش دهند.