سامانه مودیان یکی از کلیدی ترین سامانه های سازمان امور مالیاتی جهت هوشمند سازی نظام مالیاتی به حساب می آید. سامانه مودیان از چندین زیرسیستم اصلی و فرعی تشکیل شده است و مرجع صدور و ارسال صورتحساب الکترونیکی محسوب می شود.
این سامانه اطلاعات را از مودیان دریافت می کند و سپس پردازش می کند و محاسبات مربوط به مالیات ارزش افزوده از نظر اعتبار و یا مالیات بر درآمد را تحت تاثیر قرار می دهد.
به گونه ای که این سامانه یک ارتباط بین مودی و سازمان امور مالیاتی است و از مزیت های آن شفاف سازی اطلاعات و فعالیت های مودیان با توجه به تاکید بر صحت اظهارات مودی است مگر آنکه خلافش ثابت شود.
خلاصه قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان این است که مودیان باید صورتحساب های الکترونیکی خود را به سازمان امور مالیاتی ارسال کنند و خریداران هم آنها را دریافت و تایید نمایند. البته قوانین فرعی و حاشیه ای این موضوع از قبیل جرایم مالیاتی مربوط به این سامانه، فرآیند ارسال و انواع صورتحساب الکترونیکی، دریافت شناسه یکتای حافظه مالیاتی، گواهی امضای الکترونیک و مهر سازمانی و سایر موارد هم درون این قانون وجود دارد که یکی از چالش های مهم کسب و کارها و حسابداران به شمار می آید.
استفاده از سامانه مودیان برای برخی از مشمولان این قانون از تاریخ آبان و دی ماه سال 1401 شروع شده است و از ابتدای سال 1402 نیز سایر مشمولان می بایست از این قانون پیروی نمایند و صورتحساب های الکترونیکی خود را به سامانه مودیان ارسال نمایند.
تاثیر قانون سامانه مودیان و پایانه های فروشگاهی بر کسب و کارها
با اجرای قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان، به تدریج به دلیل حذف شدن فعالان زیر زمینی که در زنجیره اقتصاد جا خوش کرده اند، کسب و کارها تحت تاثیر قرار خواهند گرفت و حتی مدل جدیدی از فرآیندهای کاری به مسئولیت حسابداران و مدیران مالی اضافه خواهد شد.
به عبارتی سامانه مودیان قرار است به عنوان یک دارو یا شفا به اقتصاد کشور کمک کند ولی در ابتدا شاید کمی چالش برانگیز باشد و به هر حال با مرور زمان و تکمیل و تصحیح قانون، این امر قدرتمند تر می شود و برای مودیان و مردم نیز عادی می شود. این موضوع می تواند برای کسانی که شفافیت اطلاعات و اقتصادی دارند و یا طرفدار این موضوع هستند خوشحال کننده باشد و برای مخالفان شفافیت مالی ناراحت کننده به نظر برسد.
ثبت نام سامانه مودیان چگونه است؟
در مراحل اولیه ثبت نام سامانه مودیان، ابتدا مودیان به صورت دستی مراحل ثبت نام در این سامانه را طی می کردند و کارپوشه برای آنها ایجاد یا تخصیص داده می شد. اما بعد از مدتی سازمان امور مالیاتی برای تمام مودیان حقیقی و حقوقی که ثبت نام آنها در نظام مالیاتی در گام نهایی قرار داشته و تکمیل شده است، ثبت نام سامانه مودیان و ایجاد کارپوشه به صورت خودکار انجام داد.
پس شرط ثبت نام خودکار در سامانه مودیان تکمیل بودن ثبت نام در نظام مالیاتی است. به همین موجب کسانی که هیچ پرونده مالیاتی و ثبت نام مالیاتی تا کنون نداشته اند ابتدا باید ثبت نام در نظام مالیاتی را به سرانجام برسانند و سپس ثبت نام سامانه مودیان برای آنها به صورت اتوماتیک انجام خواهد شد.
دقت داشته باشید که ثبت نام در سامانه مودیان و عضو شدن در آن بسیار حائز اهمیت است، زیرا از این طریق است که می توان صورتحساب الکترونیکی ارسال و دریافت و تایید کرد.
دقت داشته باشید که بخش عضویت در سامانه مودیان با خود ثبت نام سامانه مودیان متفاوت است. به این ترتیب که شما بعد از ثبت نام و ایجاد کارپوشه می توانید به صفحه اصلی سامانه مودیان خود ورود نمایید، به این معنی که شما ثبت نام خود را انجام داده اید. اما در سمت راست این صفحه یک گزینه به اسم عضویت وجود دارد که مراحل آن باید تکمیل شود.
آموزش نحوه ارسال صورتحساب الکترونیکی
یکی از مهمترین مشکلات حسابداران و کسب و کارها ارسال صورتحساب الکترونیکی است و این چگونه می توان این کار را انجام داد. پاسخ این سوال بسیار ساده است.
مودی یا خودش به طور مستقیم ارسال صورتحساب الکترونیکی را بر عهده می گیرید یا به کمک شرکت های معتمد و به طور غیر مستقیم این کار را انجام می دهد. این دو حالت به صورت کلی وجود دارد.
اگر مودی بخواهد با شرکت معتمد این کار را انجام دهد باید با این شرکت ها قرارداد منعقد کند و بر اساس دستورالعمل آنها فرآیند ارسال و صدور صورتحساب الکترونیکی را پیگیری کند.
اما اگر مودی قرار باشد به صورت مستقیم خودش به ارسال صورتحساب الکترونیکی بپردازد چندین حالت دوباره مطرح است. اول اینکه خودش باید یک پایانه فروشگاهی طراحی کند که قابلیت اتصال به سامانه مودیان و ارسال صورتحساب الکترونیک را داشته باشد که برای این موضوع وارد مباحث فناوری اطلاعات و برنامه نویسی باید شد. یا اینکه به کمک شرکت های تولید کننده نرم افزار حسابداری یا شرکت های برنامه نویسی این قابلیت را دریافت کنند تا مشکلی برای ارسال صورتحساب الکترونیکی نداشته باشند.
انواع صورتحساب الکترونیکی
در حال حاضر 3 نوع صورتحساب الکترونیکی نوع اول و نوع دوم و نوع سوم وجود دارد.
صورتحساب نوع اول به گونه ای همانند فاکتورهای رسمی است که قبلا به مشتریان ارائه می شد و مشتریان از اعتبار ارزش افزوده آن استفاده می کردند. این نوع صورتحساب کامل ترین نوع صورتحساب از نظر درج اطلاعات خریدار و فروشنده و محتویات معامله است.
صورتحساب نوع دوم نیازی به اطلاعات خریدار ندارد و به دلیل اینکه اطلاعات خریدار در آن وجود ندارد پس خریدار نمی تواند از اعتبار ارزش افزوده پرداخت شده و حتی بهای تمام شده استفاده کند و صرفا به عنوان یک درآمد اظهاری از طرف فروشنده است.
صورتحساب نوع سوم نیز همان رسید اطلاعات پوز یا درگاه های الکترونیک است که معمولا مصرف کننده نهایی آن را دریافت می کند.
آموزش سامانه مودیان
با کلیات سامانه مودیان و پایانه های فروشگاهی و برخی موارد مهم آشنا شده اید شاید تنها موارد خیلی گیج کننده برای مودیان موضوع گواهی امضای الکترونیک و مبحث کلید عمومی و کلید خصوصی می باشد. در ادامه در جهت آموزش سامانه مودیان این موارد را توضیح می دهیم.
موارد زیر موضوعاتی است که به عنوان پیشنیاز یا مقدمات استفاده از سامانه مودیان و ارسال صورتحساب الکترونیکی محسوب می شود و اطلاع داشتن از آنها برای حسابداران و کسب و کارها بسیار مهم است.
شناسه یکتا حافظه مالیاتی چیست؟
شناسه یکتا حافظه مالیاتی یک شناسه 6 کارکتری است که اگر مودی قرار است خودش صورتحساب الکترونیکی را به طور مستقیم صادر و ارسال کند پیش نیاز آن داشتن کلید عمومی است.
شناسه یکتا حافظه مالیاتی در از اجزای تشکیل دهنده شماره منحصر به فرد مالیاتی است که شامل 22 کارکتر است. به عبارتی 6 کارکتر ابتدایی در شماره منحصر به فرد مالیاتی همان شناسه یکتای حافظه مالیاتی است.
کلید عمومی و خصوصی سامانه مودیان
براساس دستورالعمل سامانه مودیان می توانیم کلید عمومی و خصوصی را توسط برنامه OpenSSL یا هر برنامه ای که می تواند این فایل ها را طبق قواعد مد نظر سازمان امور مالیاتی بسازد، دریافت کنیم.
در این فرآیند سه فایل به نام های کلید عمومی، کلید خصوصی و فایل CSR توسط مودی دریافت خواهد شد.
همانطور که مطرح شد کلید عمومی در فرآیند دریافت شناسه یکتای حافظه مالیاتی استفاده می شود.
کلید خصوصی و فایل گواهی امضای الکترونیک هم در نرم افزار حسابداری یا پایانه فروشگاهی که قرار است صورتحساب را به سامانه مودیان ارسال کند مورد استفاده قرار می گیرد. در ادامه نحوه دریافت گواهی امضای الکترونیک را برای شما توضیح می دهیم.
گواهی امضای الکترونیک
برای دریافت گواهی امضای الکترونیک می بایست به سایت gica.ir به عنوان مرکز صدور گواهی الکترونیکی عام مراجعه نمایید.
در این سایت درخواست صدور گواهی الکترونیکی را انتخاب کنید و سپس درخواست صدور گواهی از طریق CSR را انتخاب نمایید و مراحل را تکمیل نمایید. در تکمیل این قسمت می بایست از فایل CSR مذکور در مرحله قبل استفاده کنید. بعد از تکمیل همه موارد می بایست به دفاتر اسناد رسمی که در همین سایت هم ذکر شده است مراجعه نمایید و فایل گواهی امضای الکترونیک را دریافت نمایید.
در نظر داشته باشید که اگر قرار است با شرکت های معتمد و با کلید شرکت معتمد جهت ارسال صورتحساب الکترونیکی همکاری داشته باشید، نیازی به دریافت کلید عمومی ندارد.
برای راهنمایی، آماده سازی مقدمات و صفر تا صد سامانه مودیان و همچنین دریافت مشاوره مالیات در مورد قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان با کارشناسان شرکت حسابداری مالی کده تماس حاصل نمایید.